HIV Lây Qua Những Đường Nào? Sự Thật và Lầm Tưởng

HIV (Human Immunodeficiency Virus) là virus gây suy giảm miễn dịch ở người, có thể dẫn đến AIDS (Acquired Immunodeficiency Syndrome), một giai đoạn cuối của nhiễm HIV khi hệ miễn dịch bị tổn thương nghiêm trọng. Hiểu rõ về cách thức lây truyền của HIV là yếu tố quan trọng trong việc phòng tránh nhiễm bệnh.

Tuy nhiên, có nhiều lầm tưởng xung quanh các con đường lây nhiễm HIV, gây ra sự lo lắng và kỳ thị không cần thiết. Trong bài viết này, chúng ta sẽ làm rõ HIV lây qua những đường nào, đồng thời phân tích các hiểu lầm phổ biến.

Các con đường lây truyền HIV

HIV lây truyền chủ yếu qua ba con đường chính: quan hệ tình dục không an toàn, truyền máu hoặc sử dụng chung kim tiêm, và từ mẹ sang con trong quá trình mang thai, sinh nở, hoặc cho con bú.

Quan hệ tình dục không an toàn

Quan hệ tình dục không an toàn là con đường lây nhiễm HIV phổ biến nhất. Virus có thể truyền từ người này sang người khác qua:

• Quan hệ tình dục qua đường âm đạo, hậu môn hoặc miệng mà không sử dụng bao cao su hoặc các biện pháp bảo vệ khác. Trong đó, quan hệ qua đường hậu môn có nguy cơ lây nhiễm cao nhất do niêm mạc hậu môn mỏng, dễ bị tổn thương, tạo điều kiện cho HIV xâm nhập vào máu.
• Tiếp xúc với dịch tiết sinh dục (tinh dịch, dịch âm đạo, hoặc máu) của người nhiễm HIV. Nguy cơ này tăng cao nếu có các vết xước nhỏ hoặc viêm nhiễm tại bộ phận sinh dục.

>>> Xem thêm: Phòng tránh lây nhiễm HIV qua đường tình dục

Sử dụng chung kim tiêm hoặc truyền máu

HIV cũng lây truyền qua đường máu, đặc biệt khi:

• Sử dụng chung kim tiêm: Những người tiêm chích ma túy có nguy cơ cao nhiễm HIV nếu dùng chung kim tiêm hoặc các dụng cụ tiêm chích khác với người đã nhiễm bệnh.
• Truyền máu: Mặc dù nguy cơ này đã được giảm thiểu đáng kể nhờ các biện pháp sàng lọc máu hiện đại, nhưng ở một số nơi, truyền máu chưa qua kiểm tra vẫn có thể là nguồn lây nhiễm HIV.

Từ mẹ sang con

Mẹ nhiễm HIV có thể truyền virus sang con trong ba giai đoạn:

• Trong thời kỳ mang thai: Virus có thể lây qua nhau thai.
• Trong quá trình sinh nở: Khi đứa trẻ tiếp xúc với máu và dịch tiết sinh dục của mẹ.
• Trong giai đoạn cho con bú: HIV có thể hiện diện trong sữa mẹ.

Việc điều trị bằng thuốc kháng virus (ARV) cho mẹ bầu nhiễm HIV có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ lây truyền từ mẹ sang con.

>>> Xem thêm: Mẹ bầu bị nhiễm HIV nên làm gì để ngăn ngừa lây truyền HIV sang con?

Những hiểu lầm thường gặp về lây nhiễm HIV

Có nhiều hiểu lầm về cách HIV lây truyền, dẫn đến sự kỳ thị và phân biệt đối xử không đáng có. Dưới đây là một số hiểu lầm phổ biến và sự thật đằng sau chúng.

HIV không lây qua tiếp xúc hàng ngày

Nhiều người lo lắng rằng họ có thể nhiễm HIV qua các tiếp xúc hằng ngày như ôm, bắt tay, hoặc sử dụng chung đồ dùng với người nhiễm. Tuy nhiên, HIV không lây qua tiếp xúc thông thường. Bạn không thể nhiễm HIV khi:

• Ôm, bắt tay, hoặc hôn nhẹ (không có sự trao đổi máu hoặc dịch tiết sinh dục).
• Sử dụng chung bát đũa, ly tách, hoặc nhà vệ sinh.
• Tiếp xúc với mồ hôi, nước mắt, hoặc nước bọt, trừ khi có vết thương hở và máu hiện diện.

HIV không lây qua côn trùng cắn

Có một lầm tưởng rằng muỗi hoặc các côn trùng hút máu có thể truyền HIV. Tuy nhiên, HIV không thể sống hoặc sinh sản trong côn trùng, và muỗi không thể truyền virus từ người này sang người khác.

HIV không lây qua bơi chung hoặc tắm chung

Nhiều người lo lắng về việc nhiễm HIV khi bơi chung hồ bơi, sử dụng bể tắm công cộng, hoặc trong các môi trường nước khác. Tuy nhiên, HIV không lây qua nước, và không thể tồn tại bên ngoài cơ thể con người trong môi trường nước hồ bơi, biển, hoặc bể tắm.

HIV không lây qua không khi hoặc tiếp xúc với động vật

HIV chỉ lây qua người sang người, không lây qua không khí, ho hoặc hắt hơi. Virus cũng không lây truyền qua các loài động vật nuôi như chó, mèo.

Cách phòng tránh lây nhiễm HIV hiệu quả

Để phòng tránh lây nhiễm HIV, hãy thực hiện các biện pháp sau:

• Sử dụng bao cao su đúng cách khi quan hệ tình dục để giảm nguy cơ lây nhiễm.
• Không dùng chung kim tiêm và các dụng cụ tiêm chích.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ và xét nghiệm HIV nếu có nguy cơ cao.
• Điều trị dự phòng bằng PrEP (thuốc dự phòng trước phơi nhiễm) nếu bạn có nguy cơ nhiễm HIV cao.
• Nếu mang thai và nhiễm HIV, hãy tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ để giảm nguy cơ truyền bệnh cho con.

Hiểu biết đúng về các con đường lây truyền HIV và loại bỏ những hiểu lầm sẽ giúp chúng ta phòng tránh hiệu quả và giảm kỳ thị đối với những người nhiễm HIV. HIV không phải là một án tử, và với các biện pháp phòng ngừa, điều trị tiên tiến, người nhiễm HIV có thể sống khỏe mạnh và giảm thiểu nguy cơ lây truyền cho người khác. Việc tiếp cận thông tin chính xác, xét nghiệm định kỳ, và điều trị kịp thời là những yếu tố quan trọng để kiểm soát và ngăn chặn sự lây lan của HIV trong cộng đồng.