Những lưu ý trong giai đoạn I hay “Thời kỳ cửa sổ” nhiễm HIV

Giai đoạn I hay còn gọi là “thời kỳ cửa sổ” của nhiễm HIV là một trong những giai đoạn quan trọng và phức tạp trong quá trình phát triển của virus. Đây là thời điểm sau khi virus HIV xâm nhập vào cơ thể nhưng chưa đủ để phát hiện qua các xét nghiệm thông thường, khiến việc chẩn đoán trở nên khó khăn.

Dù chưa có triệu chứng rõ rệt, người bệnh vẫn có khả năng lây truyền virus cho người khác. Do đó, nhận biết những lưu ý trong giai đoạn này không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe của chính mình mà còn hạn chế nguy cơ lây lan virus cho cộng đồng.

Giai đoạn cửa sổ là gì?

Khoảng thời gian từ khi một người nhiễm HIV đến khi xét nghiệm có thể phát hiện chính xác nó được gọi là giai đoạn cửa sổ HIV. Trong thời kỳ cửa sổ, một người bị nhiễm HIV vẫn có thể truyền virus cho người khác, mặc dù virus chưa được phát hiện. Thời kỳ này tùy theo các loại xét nghiệm HIV khác nhau, các xét nghiệm kháng thể sử dụng máu từ tĩnh mạch sẽ phát hiện HIV sớm hơn so với các xét nghiệm được thực hiện bằng máu từ vết chích ngón tay hoặc bằng dịch miệng.

Hiện nay chưa có bất kỳ phương pháp xét nghiệm nào có thể phát hiện bệnh ngay sau khi nhiễm virus. Thông thường có thể phát hiện ra sự phát triển của kháng thể HIV trong vòng 23 – 90 ngày sau khi nhiễm bệnh. Trong khoảng thời gian này, khi thực hiện xét nghiệm HIV sẽ cho ra kết quả âm tính mặc dù người bệnh đã thực sự nhiễm virus. Virus vẫn có thể truyền nhiễm ngay cả khi đang trong giai đoạn cửa sổ. Nếu nghi ngờ bản thân đã bị phơi nhiễm HIV nhưng xét nghiệm lại cho kết quả âm tính, bạn nên thực hiện tiếp các xét nghiệm trong một vài tháng để xác nhận (thời gian phụ thuộc vào xét nghiệm được sử dụng) 

Khi nào nên xét nghiệm HIV 

Bất kỳ ai cảm thấy đã tiếp xúc với virus hay có nguy cơ lây nhiễm cao. Các hoạt động có nguy cơ cao bao gồm quan hệ tình dục không một vợ một chồng, quan hệ tình dục không an toàn và sử dụng ma túy qua đường tiêm chích. Trong trường hợp biết thời gian nhiễm cụ thể, người bệnh nên xét nghiệm 3 tháng sau tính từ ngày bị lây nhiễm, đây là thời điểm có độ chính xác 99%. 

Độ chính xác của các loại xét nghiệm

Giai đoạn cửa sổ cho các loại xét nghiệm sẽ như sau: 

• Xét nghiệm axit nucleic (NAT): NAT có thể cho biết liệu bạn có bị nhiễm HIV từ 10 đến 33 ngày sau khi phơi nhiễm hay không.
• Xét nghiệm kết hợp kháng nguyên, kháng thể: Xét nghiệm kháng nguyên, kháng thể thường có thể phát hiện nhiễm HIV từ 18 đến 45 ngày sau khi phơi nhiễm. Các xét nghiệm kháng nguyên / kháng thể được thực hiện bằng máu từ vết chích ngón tay mất nhiều thời gian hơn để phát hiện HIV, thường là 18 đến 90 ngày sau khi bị phơi nhiễm.
• Xét nghiệm kháng thể: Xét nghiệm kháng thể có thể mất từ ​​23 đến 90 ngày để phát hiện nhiễm HIV sau một lần phơi nhiễm.

Những lợi ích của điều trị HIV từ sớm

Khi hệ thống miễn dịch suy giảm, cơ thể sẽ không đủ sức đề kháng để chống lại các tác nhân gây bệnh nghiêm trọng hơn là dễ mắc các bệnh nhiễm trùng nặng. Một số lợi ích của việc điều trị sớm như:

• Người bệnh có thể duy trì sức khỏe, kéo dài tuổi thọ.
• Giảm các khoản chi phí thuốc men, nằm viện. 
• Giảm các nguy cơ lây nhiễm bệnh cho người khác đặc biệt là người thân trong gia đình cha mẹ, vợ/ chồng, con cái.

Để có thể được điều trị một cách kịp thời, người bệnh cần thực hiện các xét nghiệm ngay từ giai đoạn cửa sổ nên đến bệnh viện thực hiện ngay các loại xét nghiệm HIV cho ra kết quả chính xác để có phác đồ điều trị kịp thời. 

Nhiễm trùng cơ hội và biến chứng của HIV 

HIV làm suy yếu hệ miễn dịch khiến khả năng chống chọi với bệnh tật dần mất đi. Do vậy chúng ta có thể mắc những căn bệnh vốn dĩ không mấy khi ảnh hưởng tới những người khỏe mạnh (đó gọi là nhiễm trùng cơ hội). Nếu không điều trị sớm, người nhiễm có thể mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội cũng như là các biến chứng bao gồm các bệnh:

• Về đường tiêu hóa: tiêu chảy mãn tính, sút cân và cơ thể suy kiệt.
• Về miệng: lở loét miệng do herpes và nấm.
• Về phổi: viêm phổi do vi khuẩn, virus và nấm.
• Về thần kinh: viêm não, màng não và u não. 
• Về da: phát ban, ghẻ, zona và u mềm.

>>> Xem thêm: HIV và Các Bệnh Nhiễm Trùng Cơ Hội: Phòng Ngừa và Điều Trị

Ngăn chặn sự lây lan của HIV 

Những trường hợp nghi ngờ bị lây nhiễm HIV nên tìm đến bác sĩ thăm khám để tránh lây nhiễm trong giai đoạn cửa sổ. Một số cách để ngăn ngừa sự lây lan của HIV: 

• Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục.
• Giảm số lượng bạn tình của bạn.
• Cân nhắc sử dụng thuốc dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP), một loại thuốc hàng ngày giúp giảm nguy cơ lây nhiễm HIV cho bạn tình của bạn.
• Kiểm tra các bệnh STD khác và luôn yêu cầu đối tác của bạn làm điều tương tự.
• Không sử dụng chung kim tiêm với người khác.

Dù bạn nhận được kết quả âm tính trong giai đoạn cửa sổ của HIV, việc cần thiết là phải thực hiện xét nghiệm lại sau khi giai đoạn cửa sổ kết thúc để xác nhận kết quả. Trong thời gian chờ đợi này, việc quan trọng nhất vẫn là thực hiện tất cả các biện pháp phòng ngừa cần thiết để tránh lây lan virus. Và nên đến bệnh viện thực hiện các xét nghiệm định kỳ. 

Thời kỳ cửa sổ của nhiễm HIV mang đến nhiều thách thức trong việc phát hiện và ngăn chặn sự lây lan của virus. Tuy nhiên, hiểu rõ về giai đoạn này và tuân thủ các biện pháp phòng ngừa có thể giúp bảo vệ bản thân và cộng đồng. Dù HIV vẫn là một vấn đề y tế đáng lo ngại, việc nâng cao nhận thức và chủ động xét nghiệm sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và điều trị hiệu quả. Hãy luôn duy trì lối sống an toàn và tìm kiếm sự hỗ trợ y tế kịp thời khi cần thiết.