Bạn hiểu như thế nào là nhiễm trùng cơ hội?

Nhiễm trùng cơ hội là một vấn đề sức khỏe đáng lo ngại, đặc biệt đối với những người có hệ miễn dịch suy yếu. Đây là tình trạng nhiễm bệnh do các tác nhân như vi khuẩn, vi rút, nấm hoặc ký sinh trùng lợi dụng lúc cơ thể không còn khả năng phòng vệ để tấn công. Vậy nhiễm trùng cơ hội xuất phát từ đâu, ảnh hưởng như thế nào và làm thế nào để phòng ngừa? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

1. Nhiễm trùng cơ hội là gì?

Nhiễm trùng cơ hội là tình trạng nhiễm trùng xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể suy yếu, không còn khả năng chống chọi các tác nhân gây bệnh mà bình thường không gây hại ở người khỏe mạnh. Cơ thể chúng ta luôn có những vi sinh vật sống chung một cách hòa bình, nhưng khi hệ miễn dịch suy giảm, các vi sinh vật này hoặc các tác nhân bên ngoài có thể trở nên nguy hiểm.

Thuật ngữ “nhiễm trùng cơ hội” được sử dụng để mô tả các bệnh lý nhiễm trùng mà chỉ xảy ra khi cơ thể mất khả năng tự bảo vệ. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, các loại nhiễm trùng này có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng.

2. Nguyên nhân dẫn đến nhiễm trùng cơ hội

Hệ miễn dịch suy giảm là nguyên nhân chính gây ra nhiễm trùng cơ hội. Tình trạng này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

• Bệnh HIV/AIDS: HIV làm suy giảm nghiêm trọng hệ miễn dịch, đặc biệt là tế bào CD4, khiến cơ thể mất khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh. 
• Ung thư và các phương pháp điều trị: Bệnh nhân đang điều trị ung thư bằng hóa trị, xạ trị thường bị suy giảm miễn dịch do tế bào miễn dịch bị tổn thương.
• Ghép tạng và thuốc ức chế miễn dịch: Những người đã trải qua phẫu thuật ghép tạng thường phải sử dụng thuốc chống thải ghép, làm giảm hoạt động của hệ miễn dịch để tránh đào thải cơ quan mới.
• Bệnh tiểu đường, suy dinh dưỡng: Người bị tiểu đường hoặc suy dinh dưỡng lâu ngày thường có hệ miễn dịch suy yếu do cơ thể thiếu năng lượng và dưỡng chất cần thiết.
• Sử dụng thuốc corticoid lâu dài: Thuốc corticoid có thể làm suy yếu hệ miễn dịch nếu sử dụng trong thời gian dài hoặc liều cao.
• Các bệnh lý khác: Một số bệnh mãn tính như suy thận, suy gan cũng có thể làm giảm sức đề kháng của cơ thể.

3. Các loại nhiễm trùng cơ hội thường gặp

Nhiễm trùng cơ hội có thể do nhiều tác nhân gây ra, phổ biến nhất bao gồm:

• Vi khuẩn:
  • Mycobacterium tuberculosis: Vi khuẩn lao gây bệnh lao phổi hoặc lao ngoài phổi.
  • Pneumocystis jirovecii: Một loại vi khuẩn gây viêm phổi nặng ở người có hệ miễn dịch suy yếu.
• Vi rút:
  • Herpes simplex: Gây loét miệng, viêm da hoặc viêm não.
  • Cytomegalovirus (CMV): Gây bệnh ở mắt, đường tiêu hóa và hệ thần kinh.
• Nấm:
  • Candida: Gây nhiễm nấm miệng, thực quản, âm đạo hoặc nhiễm nấm huyết.
  • Aspergillus: Gây nhiễm nấm phổi và các cơ quan khác.
  • Cryptococcus: Thường gây viêm màng não nặng.
• Ký sinh trùng:
  • Toxoplasma gondii: Gây viêm não và các bệnh lý khác.
  • Giun sán: Xâm nhập vào hệ tiêu hóa, gan hoặc não.

Mỗi loại tác nhân gây bệnh sẽ có biểu hiện và mức độ nguy hiểm khác nhau, phụ thuộc vào cơ địa của từng người.

4. Triệu chứng của nhiễm trùng cơ hội

Triệu chứng của nhiễm trùng cơ hội rất đa dạng và phụ thuộc vào loại tác nhân gây bệnh cũng như cơ quan bị ảnh hưởng. Một số triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Sốt cao kéo dài: Đây là biểu hiện phổ biến khi cơ thể bị nhiễm trùng.
• Mệt mỏi, sụt cân nhanh chóng: Người bệnh thường cảm thấy kiệt sức và ăn uống kém dẫn đến sụt cân.
• Vấn đề về hô hấp: Ho khan, khó thở, đau tức ngực thường gặp trong các bệnh lý viêm phổi cơ hội.
• Tiêu hóa rối loạn: Tiêu chảy kéo dài, đau bụng, buồn nôn khi nhiễm ký sinh trùng hoặc nhiễm trùng đường ruột.
• Biểu hiện ngoài da: Xuất hiện vết loét, nhiễm nấm ở miệng, vùng kín hoặc tổn thương da.
• Triệu chứng thần kinh: Đau đầu dữ dội, lú lẫn, co giật khi nhiễm các tác nhân ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương.

Các triệu chứng này nếu không được điều trị kịp thời có thể tiến triển nặng và gây ra các biến chứng nguy hiểm.

5. Biện pháp phòng ngừa nhiễm trùng cơ hội

Phòng ngừa nhiễm trùng cơ hội là điều vô cùng quan trọng, đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả:

• Tăng cường hệ miễn dịch: Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, đầy đủ dưỡng chất như vitamin, khoáng chất và protein để cơ thể có đủ năng lượng phòng chống bệnh tật.
• Tuân thủ điều trị bệnh nền: Người mắc HIV/AIDS, tiểu đường hay các bệnh mãn tính cần tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ để kiểm soát bệnh và giảm nguy cơ nhiễm trùng.
• Tiêm phòng đầy đủ: Tiêm vắc-xin phòng ngừa các bệnh như viêm gan B, lao, cúm để tăng khả năng miễn dịch.
• Giữ gìn vệ sinh cá nhân: Thường xuyên rửa tay sạch sẽ, vệ sinh miệng, da và môi trường sống để hạn chế sự phát triển của vi khuẩn, nấm.
• Hạn chế tiếp xúc với nguồn bệnh: Tránh tiếp xúc gần với người bị bệnh truyền nhiễm hoặc những nơi có nguy cơ lây nhiễm cao.
• Khám sức khỏe định kỳ: Thực hiện kiểm tra sức khỏe thường xuyên để phát hiện sớm các dấu hiệu nhiễm trùng và điều trị kịp thời.

>>> Xem thêm: HIV và Các Bệnh Nhiễm Trùng Cơ Hội: Phòng Ngừa và Điều Trị

Nhiễm trùng cơ hội là mối đe dọa lớn đối với sức khỏe, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch suy yếu. Việc nâng cao nhận thức về nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa nhiễm trùng cơ hội sẽ giúp chúng ta bảo vệ bản thân và người thân khỏi các nguy cơ tiềm ẩn. Bằng lối sống lành mạnh, tuân thủ điều trị bệnh và thực hiện các biện pháp phòng ngừa, chúng ta hoàn toàn có thể hạn chế được nguy cơ nhiễm trùng cơ hội, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống.