Tăng huyết áp và HIV: Mối liên hệ và cách quản lý

Tăng huyết áp là gì?

Huyết áp là áp lực của dòng máu lên thành mạch, gồm có hai con số (ví dụ 140/80mmHg, 130/90mmHg). Số cao hơn gọi là huyết áp tâm thu (huyết áp tối đa), số thấp hơn là huyết áp tâm trương (huyết áp tối thiểu).

Tăng huyết áp, hay cao huyết áp, là tình trạng áp lực máu trong động mạch tăng cao, gây sức ép lên thành động mạch và làm việc cho tim trở nên khó khăn hơn. Tăng huyết áp kéo dài có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng về tim mạch, đột quỵ, và bệnh thận.

Tăng huyết áp được chia làm hai thể: tăng huyết áp tiên phát (tăng huyết áp vô căn) và tăng huyết áp thứ phát (tăng huyết áp có nguyên nhân).

HIV là gì?

HIV (Human Immunodeficiency Virus) là virus gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS). HIV tấn công và phá hủy các tế bào miễn dịch trong cơ thể, làm giảm khả năng chống lại các bệnh nhiễm trùng và một số bệnh ung thư.

>>> Xem thêm: Điều trị HIV thế nào? Những điều ảnh hưởng đến việc điều trị HIV của bạn

Mối liên hệ giữa tăng huyết áp và HIV

Người sống chung với HIV có nguy cơ cao mắc các bệnh tim mạch, bao gồm tăng huyết áp, do nhiều yếu tố:

Ảnh hưởng của thuốc điều trị HIV (ART)

Thuốc điều trị HIV, đặc biệt là các loại thuốc kháng retrovirus, có thể gây ra tác dụng phụ như tăng huyết áp, tăng cholesterol và tăng đường huyết.

Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người dùng thuốc ức chế tích hợp có nhiều khả năng bị huyết áp cao hơn những người sử dụng NNRTI (loại thuốc nhằm làm giảm sự sinh sôi của HIV trong cơ thể, từ đó làm tăng khả năng miễn dịch và giảm khả năng mắc các bệnh nhiễm trùng có cơ hội).

Điều này có liên quan đến đến việc tăng cân. Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng các chất ức chế protease cũng có liên quan đến huyết áp cao. Có thể do các chất ức chế protease có thể làm tăng mỡ máu (lipid) của bạn. Việc tăng lượng chất béo trong máu có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc huyết áp cao. 

Một số người bị tăng huyết áp khi họ bắt đầu điều trị bằng thuốc kháng HIV. Đây có thể là một tác dụng phụ của hệ thống miễn dịch phục hồi. Một tác dụng phụ của một số loại thuốc chống HIV là loạn dưỡng mỡ, đây là sự thay đổi trong cách cơ thể bạn dự trữ chất béo. Loạn dưỡng mỡ cũng có liên quan đến tăng huyết áp. 

Viêm mãn tính

HIV gây ra tình trạng viêm mãn tính trong cơ thể, có thể làm tổn thương các mạch máu và dẫn đến tăng huyết áp.

Lối sống và yếu tố nguy cơ

Những người sống chung với HIV có thể có các yếu tố nguy cơ khác như hút thuốc, béo phì, ít hoạt động thể chất và chế độ ăn uống không lành mạnh, góp phần làm tăng huyết áp.

Quản lý tăng huyết áp ở người sống chung với HIV

Quản lý tăng huyết áp ở người sống chung với HIV cần sự phối hợp giữa bác sĩ chuyên khoa HIV và bác sĩ tim mạch. Dưới đây là một số biện pháp quản lý:

Kiểm soát huyết áp thường xuyên

Đo huyết áp định kỳ để theo dõi và phát hiện sớm tình trạng tăng huyết áp.

Điều chỉnh lối sống

Thay đổi lối sống để giảm huyết áp bao gồm:

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và giảm muối, đường và chất béo bão hòa.
• Tăng cường hoạt động thể chất: Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày.
• Ngừng hút thuốc và hạn chế uống rượu: Hút thuốc và uống rượu đều là những yếu tố nguy cơ gây tăng huyết áp.
• Quản lý stress: Học cách quản lý stress thông qua các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền, hoặc các hoạt động giải trí.

Điều trị bằng thuốc

Nếu cần thiết, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc hạ huyết áp. Điều này đặc biệt quan trọng ở người sống chung với HIV để đảm bảo thuốc không tương tác bất lợi với thuốc điều trị HIV.

Kiểm soát các yếu tố nguy cơ khác

Quản lý tốt các yếu tố nguy cơ khác như tiểu đường, cholesterol cao và thừa cân. Điều này có thể bao gồm dùng thuốc điều trị những điều kiện này theo hướng dẫn của bác sĩ.

Sự phối hợp chặt chẽ giữa các bác sĩ

Điều trị và quản lý tăng huyết áp ở người sống chung với HIV đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên gia y tế:

• Bác sĩ chuyên khoa HIV: Theo dõi và điều chỉnh thuốc điều trị HIV để giảm thiểu tác dụng phụ gây tăng huyết áp.
• Bác sĩ tim mạch: Đánh giá và điều trị tăng huyết áp bằng các phương pháp phù hợp.
• Dược sĩ: Đảm bảo rằng không có tương tác bất lợi giữa các thuốc điều trị HIV và thuốc hạ huyết áp.

Tăng huyết áp và HIV là hai tình trạng có thể tương tác phức tạp, đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt và quản lý đa chiều. Bằng cách theo dõi huyết áp đều đặn, duy trì lối sống lành mạnh, và sử dụng thuốc điều trị một cách hợp lý, người sống chung với HIV có thể kiểm soát tốt tình trạng tăng huyết áp và giảm nguy cơ các biến chứng tim mạch.